زنجاب زنجاب

مراسم چهارشنبه سوری

مراسم چهارشنبه سوری

چهار شنبه سوری یکی از آیینهای نوروزی است و به این مراسم چهارشنبه آخر سال می گویند.

برگزاری چهارشنبه سوری، بدین صورت است که شب آخرین چهارشنبه ی سال مردم به بیرون از خانه، در فضایی مناسب، آتشی می افروزند، و اهل خانه، از روی آتش می پرند و با گفتن "زردی من ازتو،سرخی تو از من"  ناراحتی ها و نگرانی های سال کهنه را به آتش می سپارند، تا سال نو را با آسودگی و شادی و نشاط آغاز کنند.

این شعری بوده که ایرانیان از قدیم برای آتش می‌خواندند و از آن می‌خواستند تا بیماری‌ها و نگرانی‌های سالی که گذشته را از آن‌ها بگیرد تا سال جدید را با سرزندگی و خوشحالی شروع کنند. 

آداب و رسوم چهارشنبه سوری:

قبل از غروب مردم هیزم‌ جمع میکنند و آنها را در حیاط خانه،  یا کوچه ها با فاصله از هم می‌چیدند.

اندکی پس از غروب، آن هیزم ها را آتش می زدند و همگی از روی آتش می‌پریدند. برای خاموش کردن آتش، آن را به حال خود رها می‌کردند تا خاموش شود یا روی آن آب می‌ریختند. کسی نمی‌بایست به آتش فوت می‌کرد.

 مرسوم‌ترین آیین‌های مرتبط با چهارشنبه‌سوری به شرح زیر می باشد:

کوزه‌ شکنی

در بیش‌تر شهرهای ایران کوزه‌ها را پس از پریدن از روی آتش می‌شکنند.آنها بر این باوراند که پریدن از روی آتش باعث انتقال بدیُمنی اهالی خانه به داخل کوزه می‌شود که با شکستن‌ آن کوزه ها بدیمنی از بین می‌رود.

در تهران چند سکه درون کوزه می‌گذارند و بعد از پشت بام به درون کوچه پرت می‌کنند.

در شرق و جنوب ‌شرق ایران، به‌جای کوزه‌های نو، کوزه‌های بدون استفاده را انتخاب می‌کردند. ایرانیان باستان عقیده داشتند که نباید ظروف سفالین را بیشتر از یک سال در خانه نگاه داشت و چون سال به پایان می رسید در شب چهارشنبه سوری ،ظروف سفالین خانه را می‌شکستند.احتمالا این رسم ریشه در نکته‌ای بهداشتی داشته. .

در خراسان، مقداری زغال، نمک، و سکه در کوزه قرار می‌دادند و بعد هر عضو خانواده کوزه را به دور سر خود می گرداندند و معتقد بودند با گرداندن کوزه به دور سرخود، هرگونه حادثه بد و بد یمنی به کوزه منتقل می شود. در آخر کوزه را از بالای پشت‌بام به کوچه می‌انداختند.

آجیل مشکل‌گشا

در گذشته اهل خانه دور هم جمع می‌شدند و آخرین ذخیرۀ دانه های تخمه هندوانه،گندم،فندق،تخمه کدو،تخمه خربزه،بادام،نخود و شاهدانه را روی آتش با نمک بو می‌دادند و می‌خوردند. 

اعتقادشان بر این بود که هر کس در این محفل از این معجون بخورد در مقایسه  با دیگران خلق‌و‌خوی مهربان‌تری می‌یابد و کینه و حسادت از او دور می‌شود..

قاشق‌زنی

در این رسم، جوان‌ها پارچه‌ای روی خودشان می‌کشند تا شناخته نشوند و به خانه همسایگان می‌روند. صاحبخانه صدای قاشق‌ها را متوجه می‌شود و به کاسه‌های آن‌ها نقل،آجیل ، شیرینی، شکلات، و پول می‌ریزد.

شال اندازی

در این رسم جوانان با گره زدن چندین دستمال ابریشمی طنابی رنگین و بلند می‌سازند،  به پشت بام خانه ها می‌روند، یک سر آن طناب را از روزنه دودکش وارد منزل می‌کنند. بعد با چند سرفه صاحبخانه را متوجه خودشان می‌سازند.

صاحبخانه‌ها که منتظر چنین چیزی هستند، به محض مشاهده طناب ، در گوشه شال چیزی را که آماده کرده اند می‌ریزند و گره می‌زنند.آنگاه شال را بالا می‌کشد.

اگر هدیه نان باشد نشانه نعمت ، اگر شیرینی باشد نشانه شیرین کامی. انار نشانه زیادشدن اولاد در آینده، گردو نشان طول عمر، بادام و فندق نشانه بردباری در برابر سختی هاا، کشمش نشانه پربارانی سال نو و سکه نقره نشانه سپید بختی است.

فال‌گوشی و گره‌گشایی

دراین آداب و رسوم دختران جوان ابتدا نیت می کنند ،پشت دیواری می‌ایستند و به سخنان رهگذران گوش می‌دهند و سپس با تفسیر این سخن ها پاسخ نیت خود را می‌گیرند.

در سال‌های اخیر،متاسفانه به‌جای اجرای این سنت‌های زیبا، بعضی از مردم به ترقه بازی روی آورده‌اند و شهر را به صحنۀ جنگ تبدیل می کنند. و به‌جای این که با جشن گرفتن چهارشنبه سوری همگی  به استقبال بهار برویم اتفاقات ناگواری برای هم رقم می‌زنیم.

امیدوارم سال جدید را پر امید شروع کنیم!(همراه با زنجاب)

  • اشتراک گذاری